Zonder winstoogmerk

Actueel

 

 Op 28 februari 2019 heeft de Kamer in plenaire vergadering het WETSONTWERP tot invoering van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) aangenomen, om op 1 mei in werking te treden. Dit is het sluitstuk van een belangrijke hervorming van het economisch recht en heeft zeer belangrijke consequenties voor het verenigingsleven. Dit heeft niet alleen impact op de meer dan 230 000 vzw’s en stichtingen, die ons landje rijk is, maar zou ook de talloze feitelijke verenigingen, die (nog) geen rechtspersoonlijkheid hebben, aan het denken moeten zetten.

Hierna in vogelvlucht enkele belangrijke aspecten van de nieuwe wetgeving:
 
Kern van de hervorming: vanaf nu iedereen onderneming!
Vanaf nu is elke vzw een onderneming. Dat betekent dat de voor bedrijven geldende regels grotendeels ook voor verenigingen van toepassing worden. Voor bestuurders van verenigingen heet dit inherent tot gevolg dat het beheer van een vereniging op een veel meer professionele wijze zal moeten aangepakt worden. Beraadslaging en rapportering zullen in de toekomst van steeds groter belang worden. Samen met de reële verantwoordelijkheid die door bestuurders gedragen wordt.

Is dit per definitie een bedreiging voor het verenigingsleven? Dat hoeft helemaal niet zo te zijn, in tegendeel. Het verenigingsleven hoeft niet langer de speeltuin te zijn waar men ongestoord zijn zin kan doen, zonder veel toezicht, verantwoording en professionalisme. Het toepassen van elementaire regels inzake “good governance” zal uiteindelijk ook de verenigingen ten goede komen. Het zal veel verenigingen in staat stellen nog beter hun maatschappelijke doelstellingen te realiseren. Anderzijds blijft er voldoende ruimte om de specifieke eigenheid van verenigingen, waar talloze vrijwilligers zich belangeloos instellen, verder in stand te houden.

Het WVV is niet de eerste economische wetgeving met impact op het verenigingsleven.
  • Op 1 mei 2018 trad reeds de hervorming van het insolventierecht in voege, en op 1 november 2018 de hervorming van het ondernemingsrecht. Beide zijn nu ook op verenigingen zonder winstoogmerk van toepassing:
  • Het insolventierecht is van toepassing en laat toe om bij problemen een nieuwe doorstart te maken of de zaken ordentelijk af te handelen.
  • Inschrijvingsplicht bij de KBO (Kruispuntbank van Ondernemingen) voor alle ondernemingen vóór de start van de activiteiten. Zo wordt essentiële info over de onderneming publiek consulteerbaar.
  • Boekhoudkundige verplichtingen: afhankelijk van de aard en de omvang van de onderneming (vereenvoudigde boekhouding voor de kleine vzw).
  • Ondernemingsrechtbank: de rechtbank van koophandel wordt dé ondernemingsrechtbank en is bevoegd voor alle geschillen tussen ondernemingen.
 
Begrip “winstoogmerk” wordt gerelativeerd en verduidelijkt.
Vzw’s kunnen onbeperkt commerciële activiteiten uitoefenen. Zij onderscheiden zich van de vennootschappen doordat zij hun winst enkel mogen besteden aan hun belangeloos doel. De eeuwige vraag of we met onze vereniging een restaurantdag mogen organiseren, en winstgevende kantine mogen uitbaten of betalende diensten mogen leveren aan eigen leden of derden, is dus nu definitief positief beantwoord. Het verbod van winstuitkering, zowel rechtstreeks of onrechtstreeks, blijft gelden, wat natuurlijk niet wil zeggen dat er geen lonen of kostenvergoedingen mogen betaald worden!

De onderwerping aan de BTW of de vennootschapsbelasting zal wellicht dezelfde regels vormen zoals dat vroeger het geval was.

Beperkte aansprakelijkheid?
Bestuurders zijn jegens de vzw aansprakelijk voor fouten die zij begaan in de uitoefening van hun opdracht. Zij zijn niet aansprakelijk voor beslissingen, daden of gedragingen die zich kennelijk binnen de marge bevinden waarbinnen normaal voorzichtige en zorgvuldige bestuurders, geplaatst in dezelfde omstandigheden, redelijkerwijze mee akkoord zouden zijn
Daarbuiten is de bestuurdersaansprakelijkheid voortaan ook toepasbaar op feitelijke bestuurders van zowel vennootschappen als vzw’s.
De aansprakelijkheid van bestuurders wordt beperkt tot een maximumbedrag in functie van de grootte van de vennootschap. 
De aansprakelijkheidsbeperking geldt niet voor bijzondere aansprakelijkheid voor fiscale schulden of RSZ-schulden, ernstige fiscale fraude, herhaaldelijke lichte fouten, zware fouten en in het geval van bedrieglijk opzet of oogmerk om te schaden.  Zij geldt alleen voor toevallige lichte fouten.
 
 
 Er geldt een bijzondere aansprakelijkheid voor het verderzetten van een verlieslatende activiteit, die wordt gekenmerkt als “wrongfull trading”.
 
Modernisering.
  • Flexibele communicatie ten aanzien van aandeelhouders en leden.
  • Iedere rechtspersoon kan een vast e-mailadres opnemen en bekendmaken in de KBO. 
  • Communicatie verstuurd via dat e-mailadres krijgt zo een wettelijke basis en officiële bewijskracht. 
  • Alle communicatie mag via e-mail gebeuren als de leden hun e-mailadres opgeven.
 
Timing:
  • Voor nieuwe verenigingen: het nieuw Wetboek Vennootschappen & Verenigingen is van toepassing op nieuwe vzw’s opgericht vanaf 1 mei 2019.
    Voor bestaande verenigingen: 1 januari 2020, maar dat kan vroeger via statutenwijziging vanaf de inwerkingtreding Wetboek Vennootschappen & Verenigingen.
    AANPASSING STATUTEN VAN BESTAANDE verenigingen: bij eerstvolgende statutenwijziging en uiterlijk vóór 1 januari 2024.
    DWINGENDE EN AANVULLENDE BEPALINGEN:
    Wanneer het wetboek van toepassing wordt op een vennootschap, vereniging of stichting, worden de dwingende bepalingen onmiddellijk van toepassing.  De aanvullende bepalingen worden enkel van toepassing indien ze niet door statutaire bepalingen worden uitgesloten.
    Als een vzw commerciële activiteiten wil uitvoeren, moet het de activiteiten in de statuten aanpassen. Dat kan al vanaf de inwerkingtreding van het Wetboek Vennootschappen & Verenigingen.
 
Zeer belangrijk voor het verenigingsleven: Uitzondering voor de feitelijke verenigingen:
Personen die zich verenigen om samen een doel te verwezenlijken (bv. een hobby- of vrijetijdsvereniging), zonder rechtspersoonlijkheid aan te nemen, vormen samen een FEITELIJKE VERENIGING.
De leden mogen zich geen winst uitkeren, anders is de uitzondering niet van toepassing en wordt de feitelijke vereniging alsnog beschouwd als onderneming (organisatie zonder rechtspersoonlijkheid).
Let op: voor feitelijke verenigingen geldt een onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid!
Reden te over om te onderzoeken of het niet beter is de activiteiten in een vzw onder te brengen!